Ons Ideaal In Gouda – Pieter Hortensius

Ons Ideaal oprichter Pieter Hortensius werd geboren op 26 augustus 1922 in Gouda. Het gezin had het niet breed. De oudsten van de dertien kinderen moesten, als ze van de lagere school afkomen en een jaar op de middelbare school gezeten hebben, gaan werken om het inkomen van het gezin aan te vullen. Op 13-jarige leeftijd (1935) trad Pieter in dienst van de Koninklijke Goedewaagen pijpen- en aardewerkfabriek, gevestigd in Gouda. Als jongste werknemer bracht hij aan het begin van de dag emmers water en zand naar de ovens, blusmateriaal voor het geval dat de ovens oververhit raakten en er brand ontstond. Verder bestond zijn taak onder andere uit het uitgieten van de vloeibare klei in de moedervormen, het plaatsen ervan in de ovens en het afwerken van de gebakken biscuitmodellen. In de avonduren volgde hij de 5-jarige Handelsavondschool.

In 1941 richtte hij samen met Goedewaagen collega Wouter Vonk aardewerkfabriek Ons Ideaal op en vestigde het bedrijf aan de Lange Groenendaal in Gouda. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Pieter door de Duitse bezetters, in het kader van de Arbeitseinsatz, gedwongen tewerkgesteld in Duitsland waardoor het bedrijf een aantal jaren stil kwam te liggen.

In 1946 vertrok Wouter en ging Pieter alleen verder met Ons Ideaal. Vanaf die tijd begon het bedrijf goed te lopen. De maatschappij werd na de oorlog gaandeweg weer opgebouwd en men wilde graag weer mooi en vooral modern aardewerk kopen. Dat resulteerde in een collectie rood- en zwartgebakken mat aardewerk met wit glansdecor, veelal reis- en vakantiesouvenirs, maar ook werden algemene decors gemaakt. De producten werden niet gesigneerd. De productie hiervan liep tot circa 1970. Van 1951 tot 1959 had Ons Ideaal naast de fabriek in Gouda een dependance in Driebergen-Rijsenburg waar Pieter met zijn gezin woonde.

Ons Ideaal
Pieter Hortensius aan het werk bij Ons Ideaal

Ook werd een collectie Delfts Blauw opgebouwd. Alle decors werden met de hand geschilderd en waren erg in trek bij toeristen, die in groten getale Gouda bezochten voor de bekende kaasmarkt én het Delfts Blauw aardewerk. De aardewerkindustrie bloeide er als nooit tevoren. In de jaren ’60 en ’70 waren er een twintigtal bedrijven die Delfts Blauw maakten. De meest bekende waren Plateelfabriek Zuid-Holland, Regina, Zenith, Flora, en Koninklijke Goedewaagen.

Ons Ideaal
Stand van Ons Ideaal op de Jaarbeurs eind jaren 60, begin jaren 70

Ons Ideaal was inmiddels een florerend bedrijf met drie schilderzalen. In deze hoogtijdagen werkten er 40 mensen. Er was veel export naar landen waar Nederlanders naartoe emigreerden; Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Ook werd rond 1970, naast Delfts Blauw, begonnen met het schilderen van gekleurd Delfts, Polychrome op kaststellen, wandborden en souvenirs. Er werd voornamelijk sieraardewerk gemaakt en minder gebruiksgoed.

Ons Ideaal
Arie Severijn, glazuurder en ovenist

Pieter raakte begin jaren ‘70 erg geïnteresseerd in het verzamelen van oud plateel uit de periode 1890-1926 alsmede Art Nouveau plateel van aardewerkfabrieken zoals Plateelfabriek Zuid-Holland, Regina, Zenith, Rozenburg Den Haag, Brantjes Purmerend, Holland-Utrecht, Schoonhoven, Ram Arnhem. Samen met Rob Hageman uit Den Haag, een andere verzamelaar en vriend, bestudeerde en determineerde hij dit oude plateel. Rond 1980 was er sprake van een opleving van het oude plateel en schoten de prijzen ervan omhoog. Mede door hun kennis en expertise werden ze gevraagd mee te werken aan grote tentoonstellingen. Ondertussen inspireerde het hem om voor Ons Ideaal een geheel nieuwe collectie op te bouwen dat hij Nieuw Gouds Plateel noemde. Er was maar één schilder op het bedrijf die dat kon: Jan van Gijzel, die voorheen werkzaam was bij Plateelfabriek Zuid-Holland. Deze periode duurde van 1975-1987. In 1989 werd Ons Ideaal, zonder opvolging, opgeheven.

Ons Ideaal
Jan van Gijzel aan het werk

Bovenstaande tekst is geschreven door Liesbeth Hortensius, dochter van Pieter.

In een artikel in De Kampioen uit februari 1959 (p.40-42) worden artikelen van een bedrijf uit Gouda beschreven die op de Souvenir Jaarbeurs werden getoond (zie hieronder de 4 pagina’s). Ons Ideaal wordt niet met naam genoemd, maar de beschrijving van een vaasje (zie ook een vergelijkbaar model in de fotogallerij onderaan), bijgevoegde foto en de informatie van de familie Hortensius bevestigen dat het om een omschrijving van Ons Ideaal gaat. De advertentie is gevonden in het tijdschrift Gemengde Branche en verwijst naar de stand op de Jaarbeurs in Utrecht.

Klik op de afbeeldingen om het artikel te lezen

Hieronder een aantal voorbeelden van het werk van Ons Ideaal.

© 2014-2024 Teksten en afbeeldingen: kekkekeramiek.nl, Liesbeth Hortensius & Chantal Wibier.